DABATEM, 30 seneyi aşan bir süredir kitlesel travmalar için kısa süreli, etkili olduğu bilimsel olarak gösterilmiş, kendine yardım (self-help) ilkelerine dayanan ve düşük maliyetle geniş kitlelere iletilebilecek psikolojik tedaviler içeren bir ruh sağlığı modeli geliştirmek için projeler yürütmektedir. Bu projeler kapsamında savaş, politik şiddet, işkence, cinsel şiddet ve doğal afet gibi travmatik olaylar yaşayan kişilerle yürüttüğü araştırmalar (1) modelin kuramsal olarak kavramsallaştırmasına yönelik travmatik stresi ortaya çıkaran ve sürdüren psikolojik mekanizmalara yönelik kuramsal ve fenomenolojik araştırmalar, (2) prevalans araştırmaları, (3) değerlendirme ölçekleri geliştirme, (4) kısa süreli psikolojik girişimleri sınayan vaka çalışmaları ve klinik deneyler, (5) tedavi ve kitlelere tedavi iletim araçlarının geliştirilmesi ve (6) kitlesel travmalar için bir ruh sağlığı modelinin geliştirilmesini içermektedir.

Kitlesel travmalar için bir ruh sağlığı modelinin geliştirilmesine yönelik kuramsal çalışmalar (1993 – 2024)

Savaş travmasına yönelik sığınmacı ve mültecilerle yapılan tedavi araştırmaları (2001-2017)

• Travma deneyimi olan sığınmacı ve mültecilerde Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin etkisinin araştırılması (2009-2015)
• Türkiye ve İsveç’te işkence travması için davranış tedavisi uygulama ortak çalışmaları (Assoc. Prof. Solvig Ekblad işbirliğinde, Unit for Immigrant Environment and Health, IPM / Karolinska Institute, İsveç) (2001-2002).

Deprem travması üzerine çalışmalar (1999-2006)

Depremzedelere tedavi iletme çalışmaları (1999-2005)

Bu çalışmalar depremzedeler için etkili ve düşük maliyetli bir ruh sağlığı modeli geliştirmek amacına yönelikti. 11 psikolog ve psikiyatrist deprem bölgesinde kurulan 13 proje merkezinde 60,000 depremzedeye yönelik tedavi hizmeti verdi. Üç yıl boyunca 10,000’den fazla depremzede değerlendirildi ve tedavi edildi.

Fenomenolojik çalışmalar (2000-2002)

Depremlerin güvenlik, adalet ve insanlara güven inançları üzerindeki etkileri, travma nedeniyle kimin sorumlu tutulduğu, yaşanan travma nedeniyle maddi ve manevi tazminat talepleri ile Travma Sonrası Stres Hastalığı arasındaki ilişkinin araştırılması

Ölçek geliştirme çalışmaları (2000-2004)

• Depremzedelerde Travmatik Stres Tarama Ölçeği (son 1 haftalık version)
• Depremzedelerde Travmatik Stres Tarama Ölçeği (son 1 aylık version)
• Depremzedelerde Travmatik Stres Tarama Ölçeği (5 maddelik ve 1 maddelik versiyonları
• Korku ve Kaçınma Ölçeği
• Deprezedeler için Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu
• Travma Sonrası Duygular ve Inançlar Ölçeği
• Travma Mağdurları için Tazminat Ölçeği
• Depresyon Değerlendirme Ölçeği
• Depremzedelerde Kayıp Sonrası Yas için Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu
• Yas Değerlendirme Ölçeği ve Yas Davranışları Listesi

Alan tarama çalışmaları ve epidemiyolojik araştırmalar (1999-2003)

• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminden 1 yıl sonra sonra çadırkentlere ve prefabrik yerleşim merkezlerine yerleştirilen depremzedeler arasında travma sonrası stres hastalığı ve depresyonun görülme sıklığının belirlenmesi için alan tarama çalışması (n=1,000)
• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminden sonra psikolojik tedavi hizmeti arayan depremzedeler arasında Travma Sonrası Stres Hastalığı ve depresyonun görülme sıklığının belirlenmesine yönelik tarama çalışması
• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminin merkezüssüne yakın bir ilçede (Değirmendere) yaşayan halk arasında Travma Sonrası Stres Hastalığı ve depresyonun görülme sıklığının belirlenmesine yönelik bir epidemiyoloji çalışması (n=530)
• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminin merkezüssüne 100 kilometre uzaklıkta bir ilçede (Istanbul, Avcılar) yaşayan halk arasında Travma Sonrası Stres Hastalığı ve depresyonun görülme sıklığının belirlenmesine yönelik bir epidemiyoloji çalışması. (n=420)
• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminden sonra prefabrik yerleşim merkezlerine yerleştirilen depremzedeler arasında Travma Sonrası Stres Hastalığı ve depresyonun uzun dönemde (2 yıl) görülme sıklığının belirlenmesi için alan tarama çalışması (n = 586)
• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminden yaklaşık üç sene sonra kalıcı konutlara yerleştirilen depremzedeler arasında Travma Sonrası Stres Hastalığı ve depresyonun uzun dönemde görülme sıklığının belirlenmesi için alan tarama çalışması (n=769)
• 17 Ağustos 1999 Kocaeli depreminin merkezüssüne 50 kilometre uzaklıkta bir ilde (Yalova) yaşayan halk arasında Travma Sonrası Stres Hastalığı ve depresyonun görülme sıklığının belirlenmesine yönelik bir epidemiyolojk araştırma (n=849)
• Parnitha, Yunanistan depremi sonrası (4 yıl) deprem mağdurlarıyla toplum kökenli çalışma

Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’ni geliştirme çalışmaları (2000-2003)

• Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin Travma Sonrası Stres Hastalığı’nda etkisine yönelik açık (kontrolsüz) bir klinik çalışma (n=231)
• Tek seanslık Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin Travma Sonrası Stres Hastalığı’nda etkisine yönelik randomiz kontrollü bir klinik çalışma (n=59)
• Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin uzamış yas sorunlarında etkisine yönelik vaka çalışmaları (n=8)

Deprem Simülatörü Tedavisi geliştirme çalışmaları (2000-2005)

• Bir deprem simülatörü aracılığı ile verilen Kontrol Odaklı Davranış Tedavisinin Travma Sonrası Stres Hastalığı’nda etkisine yönelik açık bir klinik çalışma (n = 10)
• Bir deprem simülatörü aracılığıyla tek seansta verilen Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin Travma Sonrası Stres Hastalığı’nda etkisine yönelik randomize kontrollü bir klinik çalışma (n = 31)

Kitlelere tedavi iletim modeli geliştirme çalışmaları (2000-2005)

• Tedavinin kitlelere iletim araçlarının (Kendine Yardım Kitapçığı ve Terapist Eğitim Kitapçığı) geliştirilmesi
• Kendine Yardım Kitapçığı ile verilen Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin Travma Sonrası Stres Hastalığı’nda etkisine yönelik bir dizi çok değerlendirmeli deneysel vaka çalışması (n = 15)
• Kendine Yardım Kitapçığı ile verilen Kontrol Odaklı Davranış Tedavisi’nin uygulanabilirliğine yönelik toplum temelli açık bir pilot çalışma (n = 84)

Savaş travması üzerine araştırmalar (1997-2005)

Fenomenolojik çalışmalar

• Eski Yugoslavya ülkelerinde (Bosna-Hersek, Sırbistan ve Hırvatistan) savaşa bağlı travmatik olayların (muharebe, işkence, iç göç, mülteci statüsü, hava bombardımanı), 2013 kişi üzerindeki kognitif ve psikiyatrik etkilerinin kontrollü araştırması
• Savaş travmasının emniyet, adalet ve güven inançları, travmaya yönelik sorumluluk atfı, telafi ve tazminat algıları üzerindeki etkilerinin Travma Sonrası Stres Hastalığı ile ilişkisi.

Ölçek geliştirme çalışmaları

• Savaş travması için Travmatik Stres Tarama Ölçeği
• Savaş travması için Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu
• Travma Sonrası Duygu ve Düşünce Ölçeği – Savaş Travması Versiyonu
• Travma Mağdurları İçin Tazminat Ölçeği – Savaş Travması Versiyonu
• Depresyon Değerlendirme Ölçeği
• Yas için Yarı-Yapılandırılmış Görüşme Formu
• Yas Değerlendirme Ölçeği
• Yas Davranışları Listesi

İşkence travmasına yönelik araştırmalar (1993-1999)

Fenomonolojik çalışmalar

• İşkence travmasına bağlı psikolojik sorunların yordayıcılarına yönelik çok faktörlü bir fenomenolojik inceleme
• Yunanistan’ın diktatörlük döneminde işkence görmüş kişiler üzerinde işkencenin uzun vadeli psikolojik etkilerinin araştırılması (Atina İşkence Mağdurları Rehabilitasyon Merkezi işbirliği ile yürütülen bir çalışma)
• İşkenceye bağlı Travma Sonrası Stres Hastalığı’nda bilişsel süreçlerin (emniyet, adalet ve güven hakkında inançlar, travmaya yönelik sorumluluk atıfları, telafi ve tazminat algısı) rolünün araştırılması
• İşkencenin, siyasi aktivist olmayan kişiler üzerindeki etkileri
• İşkencenin siyasi aktivistler üzerindeki psikolojik etkileri

Ölçek geliştirme çalışmaları

• İşkence Travması için Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu
• Travma Sonrası Duygu ve Düşünce Ölçeği – İşkence Versiyonu
• Travma Mağdurları İçin Tazminat Ölçeği – İşkence Versiyonu